Piramit Menkul: Küresel hisse senedi piyasaları geçen hafta karışık bir seyir izledi
ABD TÜFE/ÜFE verileri (Eylül)
Piramit Menkul'ün raporuna göre, küresel piyasaların seyri açısından haftanın en önemli verisi perşembe günü yayımlanacak ABD TÜFE rakamları olacak. Verilerin, tüketici fiyatlarındaki baskının üçüncü çeyreğin sonunda gevşemeyi sürdürdüğünü işaret etmesi beklenmektedir. Piyasa beklentisi TÜFE artışının eylülde aylık yüzde 0,2’den yüzde 0,1’e, yıllık bazda ise yüzde 2,5’ten yüzde 2,3’e gerilediği yönünde. Çekirdek TÜFE artışının aylık yüzde 0,3’ten yüzde 0,2’e gerilemesi bekleniyor; çekirdek TÜFE ağustosta yıllık yüzde 3,2 artmıştı. Cuma günü açıklanacak ÜFE tarafında da yavaşlama beklenmektedir. Piyasa beklentisi manşet veri için aylık artışın yüzde 0,2’den yüzde 0,1’e, çekirdek veri için yüzde 0,3’ten yüzde 0,2’ye gerilediği yönünde. Ağustosta, ÜFE yıllık bazda yüzde 1,7, çekirdek ÜFE yüzde 2,4 artmıştı.
Fed’in eylül toplantısında 50bp ile güçlü bir başlangıç yaptığı faiz indirimlerinin seyri açısından enflasyon verileri önem arz etmektedir. Zira geçen hafta beklentinin oldukça üzerinde gelen tarım dışı istihdam artışının ardından enflasyon verilerinde de yukarı yönlü sürpriz olması halinde faiz indirimi beklentileri zayıflayabilir. Geçen haftanın sonu itibarıyla piyasa beklentisi, Fed’in kasım toplantısında yüzde 97 ihtimalle 25bp faiz indirimine gideceği yönünde. Yıl sonuna kadar ise yüzde 80 ihtimalle toplam 50bp, yüzde 18 ihtimalle 75bp ve yüzde 2 ihtimalle 25bp faiz indirimine gidilmesi beklenmektedir.
Fed FOMC tutanakları
Çarşamba günü eylül ayı Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısının tutanakları yayımlanacak. Piyasaların dikkati Fed’in faiz patikası ilişkin ipuçlarında olacaktır. Bununla birlikte politika yapıcıların faiz indirimlerine 50bp sert bir adımla başlamalarında rol oynayan unsurlara ilişkin ipuçları da yakından izlenecek.
Fed, eylül toplantısında federal fonlama faizini beklentiye paralel bir şekilde 50bp indirilerek yüzde 4,75-5,00 aralığına çekerken 50bp indirim kararı 1’e karşı 11 oyla alınmıştı. Sadece bir politika yapıcı 25bp indirime gidilmesi yönünde oy kullandı. Banka, dört yıldan uzun bir süredir pandemiden beri ilk kez faiz indirerek parasal gevşeme döngüsünü başlatmış oldu. Karar metninde, FOMC’nin enflasyonun yüzde 2 hedefine doğru ilerlediğine ilişkin daha fazla güven kazandığı ve istihdam ile enflasyon risklerinin kabaca dengede olduğu belirtildi. Gelecek toplantılara ilişkin olası kararlar için veriye bağlılık iması yapıldı. Ayrıca, eylül toplantısında yetkililerin makro ekonomik projeksiyonları da güncellendi.
ABD ve Euro Bölgesi’nde güven endeksleri
Haftanın ilk işlem günü Euro Bölgesi’nde ekim ayı Sentix Yatırımcı Güven Endeksi ve haftanın son işlem günü ABD’de Michigan Üniversitesi’nin ekim ayı öncü Tüketici Güven Endeksi takip edilebilir. Euro Bölgesi Sentix yatırımcı güveni eylülde -13,9’dan -15,4’e gerilemişti. Ekimde 14,6’ya sınırlı bir yükseliş beklenmektedir. Euro Bölgesi’nde altı aylık ekonomik görünüme ilişkin yatırımcı güveni 2022’nin ilk çeyreğinden beri negatif bölgede seyretmektedir. ABD’de Michigan tüketici güveni eylülde 69,0’dan 70,1’e yükselmişti. Ekim beklentisi 70,1’den 70,2’ye yükseldiği yönünde.
Yurt içinde enflasyon verilerinin öne çıktığı haftanın ardından bu hafta Hazine Nakit Dengesi, İstanbul Sanayi Odası (İSO) ihracat iklimi endeksi, sanayi üretimi ve perakende satışlar, cari denge ve iş gücü istatistikleri verileri takip edilecek.
Hazine Nakit Dengesi (Eylül)
Haftanın ilk işlem günü Hazine ve Maliye Bakanlığı (HMB) Hazine Nakit Gerçekleşmelerini yayımlayacak. Ağustosta nakit dengesi 194,62mlr TL, faiz dışı denge 108,33mlr TL açık vermişti. Ocak-ağustos döneminde Hazine nakit dengesi 1,33trln TL, faiz dışı denge 631,51mlr TL açık verdi.
İSO İhracat İklimi Endeksi (Eylül)
Salı günü İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İhracat İklimi Endeksi yayımlanacak. Endeks, ağustosta 50,8’den 51,3’e yükselmişti. ABD’de üretim belirgin bir şekilde artmaya devam ederken Almanya daralma bölgesinde kaldı.
Sanayi üretimi ve perakende satışlar (Ağustos)
Yurt içinde perşembe günü sanayi üretimi, cuma günü ise perakende satış hacmi verileri takip edilecek. Sanayi üretimi temmuzda aylık %0,4 artarken yıllık %3,9 azalmıştı. Perakende satışlar temmuzda aylık %0,8, yıllık %5,4 arttı.
İş gücü istatistikleri (Ağustos)
Perşembe günü ayrıca, ağustos ayı iş gücü istatistikleri takip edilecek. Temmuzda, Mevsim etkisinden arındırılmış (MA) işsizlik oranı %8,8, genç nüfusta MA işsizlik oranı yüzde 16,6, MA atıl işgücü oranı %26,5 oldu.
Ödemeler Dengesi İstatistikleri (Ağustos)
Haftanın son işlem gününde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ağustos Ödemeler Dengesi İstatistiklerini yayımlayacak. Cari işlemler hesabı temmuzda 566mn USD fazla verirken ocak-temmuz döneminde 16,05mlr USD açık vermişti. Bir önceki yılın ocak-temmuz döneminde 41,99mlr USD açık verilmişti. Yıllıklandırılmış cari denge haziranda 24,98mlr USD iken temmuzda 19,09mlr USD’ye geriledi.
Geçtiğimiz Hafta Ne Oldu?
Küresel hisse senedi piyasaları geçen hafta karışık bir seyir izledi. Çin anakarası bayram tatili nedeniyle haftanın büyük bir bölümünü kapalı geçirdi. Hong Kong Hang Seng Endeksi %10,20 yükselişle haftayı kapatırken Japonya Nikkei225 Endeksi yüzde 3, Güney Kore Kospi Endeksi yüzde 3,02, Tayvan Taiex Endeksi yüzde 2,28 değer kaybetti. ABD endeksleri yatay seyrederken Avrupa’da Stoxx Europe 600 Endeksi 1,yüzde 80, Almanya DAX Endeksi yüzde 1,81, İngiltere FTSE100 Endeksi yüzde 0,48 ve Fransa CAC40 Endeksi yüzde 3,21 düşüşle haftayı tamamladı.
Dolar Endeksi (DXY) jeopolitik gerginliklerin artması ve cuma günü açıklanan son altı ayın en yükseğinde gelen istihdam verisinin ardından yüzde 2,06 yükselişle haftayı 102,4 puandan kapattı. USDJPY paritesi %4,57 yükselişle 148,7 haftayı seviyesinden tamamlarken EURUSD paritesi yüzde 1,69 düşüşle 1,09 oldu.
Eylül ayı tarım dışı istihdam verisinin beklentinin oldukça üzerinde gelmesinin ardından ABD hazine tahvili faizleri cuma günü iki yılın en büyük haftalık artışını kaydetti ve iki yıllıkların faizi haftayı yüzde 3,92 civarında tamamlarken on yıllıkların faizi ise yüzde 3,96 oldu. Tüm zamanların en yüksek seviyelerinde işlem gören ons altın haftayı fazla değişmeyerek 2.653USD’den tamamladı. Petrol fiyatları Orta Doğu’da yaşanan gerginlikten kaynaklı olarak sert yükseldi; Brent vadelileri yüzde 8,3 yükselişle 77,8USD, WTI petrol vadelileri yüzde 8,2 yükselişle 74,0USD oldu.
ABD istihdam raporu (Eylül)
ABD Çalışma Bakanlığı eylül ayına ilişkin resmi istihdam raporunu yayımladı. Tarım dışı istihdam artışı (Yukarı revize) 159 binden eylülde 254 bine yükselerek 147 bin civarındaki piyasa beklentisini önemli ölçüde aştı. İşsizlik oranı %4,2’de sabit kalması beklenirken %4,1’e geriledi. Ortalama saatlik kazançlar aylık %0,4 yıllık %4,0 artışla beklentiyi hafifçe geride bırakırken ağustos verileri aylık yüzde 0,5, yıllık yüzde 3,9’a yukarı revize edildi. İstihdam raporunun ardından geçen haftanın sonu itibarıyla piyasa beklentisi, Fed’in kasım toplantısında %97 ihtimalle 25bp faiz indirimine gideceği yönünde. Yıl sonuna kadar ise %80 ihtimalle toplam 50bp, %18 ihtimalle 75bp ve yüzde 2 ihtimalle 25bp faiz indirimine gidilmesi beklenmektedir.
JOLTs açık iş sayısı (Ağustos)
JOLT anketinin sonuçlarına göre ABD’de açık iş sayısı temmuzda (Yukarı revize) 7,71 milyon iken ağustosta 8,04 milyona yükselerek beklentiyi geride bıraktı. Ağustostaki güçlü veriye karşın iş gücü piyasasındaki sıkılık genel olarak gevşemektedir. 2022’nin ikinci yarısından beri azalan açık iş sayısının, pandemiden önce 2019’un ilk yarısında görülen zirvelere doğru yaklaştığı görülmektedir.
Dünya genelinde PMI verileri (Eylül-Nihai)
Dünya genelinde eylül ayı nihai imalat PMI verileri açıklandı. Japonya verisi 49,7 ile öncü veriyi hafifçe aşarken Almanya verisi 40,36 ile öncü veriyi belirgin şekilde aştı. Euro Bölgesi verisi de 45,0 ile bir miktar yukarı revize edildi. İngiltere imalat PMI 51,5 ile öncü veriye göre değişmedi. Öncü veri bulunmayan ABD ISM imalat PMI ise ağustosta 47,2 ile ağustosa paralel gerçekleşirken beklentinin belirgin şekilde altında kaldı.
Çin’de resmi imalat PMI eylülde 49,1’den 49,8’e yükselerek 49,4’lük beklentiyi aştı. Çin’in imalat sektörü art arda beşinci ayda da daraldı. İmalat dışı resmi PMI 50,3’ten 50,0’ye geriledi. Çin’de aynı döneme ilişkin Caixin PMI verileri de açıklandı. Buna göre Caixin imalat PMI eylülde 50,4’ten 49,3’e gerileyerek 50,5’lik beklentinin altında kaldı ve sektörün 14 ayın en sert daralmasını kaydettiğini gösterdi. Caixin hizmet PMI 51,6’dan 50,3’e gerileyerek beklentinin altında kaldı.
İmalat dışı/hizmet PMI nihai rakamlar tarafında; Japonya verisi 53,9’dan beklenmedik bir şekilde 53,1’e aşağı revize edildi. Almanya PMI, öncü veriye paralel olarak 50,6 değerini alırken Euro Bölgesi’nde 50,5’ten sürpriz bir şekilde 51,4’e yukarı revize edildi. İngiltere verisi 52,8’den 52,4’e aşağı revize edildi. Öncü veri bulunmayan ABD ISM imalat PMI ise 51,5’ten eylülde 54,9’a yükselerek beklentileri aştı.
İngiltere GSYİH verisi (2Ç24-Nihai)
İngiltere’nin nihai ikinci çeyrek büyüme rakamları aşağı revize edildi. Buna göre İngiltere ekonomisi 2Ç24’te yıllıklandırılmış olarak çeyreklik %0,5, yıllık %0,7 büyüdü. Öncü veriler çeyreklik %0,6, yıllık %0,9 büyümeyi işaret etmekteydi.
Almanya ve Euro Bölgesi enflasyon verileri
Öncü verilere göre Almanya’da TÜFE eylülde aylık bazda değişmezken yıllık yüzde 1,6 artış kaydetti; hem aylık hem de yıllık veri beklentinin altında kaldı. TÜFE, ağustosta aylık %0,1 azalırken yıllık yüzde 1,9 artış kaydetmişti. Avrupa’nın en büyük ekonomisinde dezenflasyonist sürecin sürmesi Avrupa Merkez Bankası’nın (AMB) yıl bitmeden faiz indirmeye devam etmesi için önem arz etmektedir. Mevcut durumda piyasalarda yıl sonuna kadar toplam iki faiz indirimi fiyatlanmaktadır.
Euro Bölgesi’nde nihai verilere göre TÜFE eylülde aylık bazda %0,1 azalırken yıllık yüzde 1,8 arttı. Aynı dönemde çekirdek TÜFE aylık yüzde 0,1, yıllık yüzde 2,7 arttı.
Euro Bölgesi’nde üretici fiyatları ağustosta aylık yüzde 0,6 ile beklenenden hafifçe daha sert artarken yıllık bazda %2,3 ile beklenenden daha az geriledi. Üretici fiyatları 2022’nin son çeyreğinden bu yana önceki aylara göre çoğunlukla gerilerken yıllık bazda ise her ay geriledi. Bununla birlikte son üç aydır aylık bazda artmaktadır.
Yurt içinde Orta Doğu’da artan jeopolitik gerginliğin de etkisiyle satıcılı bir seyir izlendi. Borsa İstanbul’da BIST100 Endeksi %6,83 düşüşle haftayı 9.109 puandan, BIST30 Endeksi yüzde 6,99 düşüşle 10.126 puandan tamamladı. Banka Endeksi yüzde 10,74, Sınai Endeks yüzde 5,91 geriledi. USDTRY kuru haftayı 34,13, EURTRY kuru 37,48 seviyesinden tamamladı. Hazine tahvillerinde; iki yıllıkların faizi haftayı %37,90’dan, on yıllıkların faizi yüzde 27,77’den kapattı.
Yurt içinde TÜFE/ÜFE verileri (Eylül)
TÜİK’in verilerine göre eylülde, TÜFE aylık yüzde 2,97, yıllık yüzde 49,38 artarken (C grubu) çekirdek TÜFE aylık yüzde 3,57, yıllık %49,10 arttı. Foreks Haber anketine göre piyasanın TÜFE için medyan tahmini aylık %2,20, yıllık yüzde 48,27 idi. Çekirdek TÜFE’de medyan tahmin aylık yüzde 2,42, yıllık yüzde 47,46 oldu. Üretici fiyatları tarafında, Yİ-ÜFE eylülde aylık yüzde 1,37, yıllık yüzde 33,09 artış kaydetti.
TÜİK, perşembe günkü TÜFE/ÜFE verilerinin ardından haftanın son işlem gününde mevsim etkisinden arındırılmış TÜFE göstergelerini yayımladı. TÜİK, geçen hafta, mevsim etkilerinden arındırılmış (MA) TÜFE ve Özel Kapsamlı TÜFE göstergelerinin üretimiyle ilgili nihai aşamaya gelindiğini ve bu göstergelerin her ay TÜFE bülteninden bir gün sonra TSİ 16:00’da yayımlanacağını duyurmuştu. Bu kapsamda MA ilk veriler cuma günü yayımlandı. Buna göre MA eylülde aylık yüzde 2,80, yıllık %49,61 artarken MA C Grubu çekirdek TÜFE aylık yüzde 2,71, yıllık yüzde 48,50 artış kaydetti.
Foreks Haber’in son anketine göre piyasanın 2024 sonu TÜFE tahmini yıllık %43,00 olarak gerçekleşti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) ağustosta yayımladığı yılın üçüncü Enflasyon Raporu’na (2024-III) göre Banka’nın yıl sonu enflasyon tahminleri 2024, 2025 ve 2026 yılları için sırasıyla yüzde 38, yüzde 14 ve yüzde 9 olarak korunmuştu. Enflasyonun yüzde 70 olasılıkla 2024 yılı sonunda orta noktası yüzde 38 olmak üzere, yüzde 34 ile %42 aralığında gerçekleşmesi tahmin edilmişti. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın eylül başında kamuoyu ile paylaştığı 2025-2027 dönemine ilişkin yeni Orta Vadeli Program’da (OVP) ise enflasyon tahminleri yukarı revize edilerek 2024 sonu için yüzde 33’ten yüzde 41,5’e, 2025 için yüzde 15,2’den yüzde 17,5’e, 2026 için %8,5’ten yüzde 9,7’ye yükseltilmişti. TCMB’nin eylül ayı Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre ise piyasanın yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 43,14 oldu.
Yurt içinde hizmet ÜFE (Ağustos)
Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (H-ÜFE ağustosta aylık yüzde 2,62, yıllık yüzde 57,72 arttı. Yıllık hizmet enflasyonu Aralık 2021’den beri en düşük seviyeye geriledi.
İSO İmalat PMI (Eylül)
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) eylül ayı Türkiye İmalat PMI Raporu yayımlandı. Buna göre İSO İmalat PMI eylülde 47,8’den eylülde 44,3’e gerileyerek Mayıs 2020’den bu yana en keskin yavaşlamayı kaydetti. Faaliyet koşullarında bozulma eğilimi altıncı aya taşınmış oldu. Eylül PMI raporuna göre anket katılımcılarının talep zayıflığına ilişkin geri dönüşleri dikkat çekti; yeni siparişlerde Mayıs 2020’den beri yaklaşık dört buçuk yılın en sert düşüşü oldu. Üretimdeki daralma Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşti. Özetle, eylül ayında imalat sektöründe talep ve yeni sipariş zayıflaması dikkat çekerken üretim, istihdam ve satın alma faaliyetleri azaldı.
Yurt içinde dış ticaret istatistikleri (Eylül-Öncü)
Ticaret Bakanlığı’nın eylül ayına ilişkin geçici dış ticaret verileri açıklandı. Buna göre eylülde, ihracat yıllık yüzde 1,8 azalarak 22,01mlr USD, ithalat yıllık yüzde 1,4 azalarak 27,13mlr USD ve dış ticaret açığı yüzde 0,5 artışla 5,12mlr USD oldu. Ocak-eylül döneminde ihracat yüzde 3,2 artışla 192,81mlr USD, ithalat yüzde 7,9 düşüşle 252,87mlr USD ve dış ticaret açığı yüzde 31,5 düşüşle 60,06mlr USD oldu.
Hibya Haber Ajansı